چرا "خنده‌درمانی" را دست کم می گیریم؟

به گزارش شفا آنلاين، سید‌پیمان رحیمی‌نژاد-پژوهشگر روانشناسی مثبت نگر گفت: تحقیقات علمی روانشناسان مثبت نگر نشان می‌دهد در حالی که افسردگی به دستگاه ایمنی بدن در برابر بیماری آسیب می‌رساند خنده با کاهش کورتیزول، افزایش فعالیت سلول‌های کاهنده در افزایش سیتوکنین، دستگاه ایمنی را تقویت می‌کند. خنده بهترین درمان برای افرادی به شمار می‌رود که دوران بهبودی پس از سکته قلبی را می‌گذرانند زیرا فشار خون آنان را کاهش می‌دهد، محققان اتریشی در پژوهشی دریافتند که خنده‌درمانی افرادی که سکته کرده‌اند سبب کاهش فشار خون می‌شود.

خنده در روابط اجتماعی افراد از طریق گفت‌و‌گو کاربرد دارد. یکی از محققین به نام رابرت پرووین از دانشگاه مریلند در بالتیمور امریکا، دریافته است که ما در هنگام گفت‌و‌گوهای عادی به نسبت بیشتر می‌خندیم تا با شنیدن جوک و لطیفه که گهگاه پیش می‌آید.


از دیدگاه روانشناسی خنده واکنشی است که برای تخلیه هیجانات به کار می‌رود در واقع از طریق خندیدن انرژی ذخیره شده ناشی از شرایط مختلف مثل کنترل محیط، کنترل ذهن فرد و حوادث زندگی از ذهن و بدن تخلیه می‌شود و به همین دلیل معمولاً پس از مدتی خندیدن احساس آرامش زیادی به فرد دست می‌دهد. هیچ ورزشی نمی‌تواند مثل خنده بیشتر عضلات بدن را به جنبش درآورد یک دقیقه خندیدن برابر با چهل مرتبه نفس عمیق کشیدن است همچنین روزانه ۱۵ دقیقه خندیدن بخش زیادی از منافع حاصل از پیاده‌ روی صبحگاهی را دربردارد. خنده با کاهش احساسات منفی نقش مهمی در پیشگیری از حملات قلبی دارد و نوعی ماساژ قوی برای قلب است. «خنده‌درمانی» یکی از بهترین روش‌های مطلوب ضداضطراب در زندگی پر از استرس امروز است. این روش، قابل مقایسه با انواع دیگر راه‌های ایجاد آرامش یا روش دارویی است. در درمان دارویی، شما نیاز دارید به‌صورت فیزیکی، افکار خود را با دنیای فیزیکی اطراف قطع کنید. در صورتی که با خندیدن، شما نمی‌توانید به چیز دیگری فکر کنید یعنی شما یا فکر می‌کنید یا می‌خندید. هر دو با هم انجام نمی‌شوند. خنده‌درمانی، ساده‌ترین روش از روش‌های درمانی است که شما را به آرامش سریع می‌رساند.


اغلب افراد گمان می‌کنند برای خندیدن به شنیدن لطیفه یا دلیل خاصی نیاز دارند، اما این در حالی ‏است که اگر رویکردی علمی به خنده داشته باشیم، هیچ دلیل خاصی برای خندیدن نیاز نیست‎.مغز تفاوت میان خنده مصنوعی و طبیعی را تشخیص نمی‌دهد و تمام اتفاقاتی که در زمان خندیدن ‏طبیعی رخ می‌دهد، در خندیدن‌های مصنوعی نیز صورت می‌پذیرد.


خنده، زبانی جهانی است. در تمام دنیا افراد از طریق خنده با یکدیگر ارتباط برقرار ‏می کنند‎. خندیدن موجب ترشح اندورفین و انکفالین در بدن می‌شود که این دو هورمون به عنوان ‏هورمون‌های خوشحالی و سرخوشی نامیده می‌شوند. همچنین موقعی که فرد به طور عمیق می‌خندد باعث می‌شود بدن قند بیشتری بسوزاند و روی چربی‌های ‏مضربدن نیز تأثیر می‌گذارد‎.


محققان، خندیدن را به طوفان مغزی تشبیه می‌کنند و اعتقادشان بر ‏این است که خنده همانند یک شوک عصبی برای دستگاه اعصاب و روان بسیار مفید بوده و منجر به افزایش گردش ‏خون بخصوص در اندام‌های گوارشی و غدد لنفاوی می‌شود‎.


بسیاری از خلقیات انسان با هورمون‌ها در ارتباط است، به طوری که با افزایش ‏‏اندروفین در بدن قسمت‌های حسی فعال‌تر شده و حس مهربانی و عطوفت و همچنین احساس گذشت در افراد ‏افزایش می‌یابد‎. خنده‌درمانی سیستم ایمنی بدن را افزایش داده باعث می‌شود کمتر دچار سرماخوردگی و عطسه شوید همین طور بروز عفونت‌های حلق و ریه را تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. خنده مقاومت بدن را در ابتلا به بیماری‌هایی همچون آسم، برونشیت، سردردهای عصبی و میگرن و نیز دردهای ناشی از آرتروز، دیسک کمر و ستون فقرات افزایش می‌دهد. خنده‌درمانی درحقیقت نوعی تمرکز فکری محسوب می‌شود که افکار انسان را از دنیای فیزیکی جدا می‌کند تا جایی که ذهن به هیچ چیز دیگری نمی‌اندیشد. تمام کسانی که از این روش استفاده می‌کنند بخوبی می‌دانند که هنگام متمرکز ساختن ذهن، همه افکار بد و منفی از قبیل افکار منفی، ترس، عصبانیت و حسادت را می‌توان از ذهن بیرون کرد و روحیه‌ای شاد و سرزنده را با تمرین گذشت و فداکاری، احترام به دیگران، دوست داشتن و محبت ورزیدن و از همه مهمتر «بخشش» در وجود خود زنده ساخت. سلیگمن روانشناس مثبت نگر قرن حاضر شوخ طبعی را به عنوان یک توانمندی منشی افراد سالم و مثبت معرفی می‌کند.


طی فرآیند خنده‌درمانی به افراد آموزش داده می‌شود که صرف نظر از مشکلات و گرفتاری‌هایی که برای هر فردی در زندگی ممکن است پیش بیاید خندیدن و خوشحالی بخش جدایی ناپذیری از زندگی فردی انسان‌ها محسوب می‌شود. وقتی ذهن و فکر شما در آرامش کامل باشد قطعاً راحت‌تر و آسان‌تر می‌توانید تصمیم بگیرید و با آرامش خاطر مشکلات خود را حل کنید.


اعضای کلاس‌های خنده‌درمانی ابتدا یکسری فعالیت‌های جمعی و گروهی را با هم انجام می‌دهند سپس هرکدام جداگانه همان فعالیت‌ها را به طور انفرادی و به فواصل زمانی در روز تکرار می‌کنند. خنده در روانشناسی دارای جایگاه ویژه و پرارزشی است و موجب کاهش هورمون‌های استرس‌زا (کورتیزول، آدرنالین، دوپامین و هورمون رشد) می‌شود و افزایش مقدار هورمون‌هایی مانند اندورفین را به همراه دارد که نوعی حس آرامش و تعادل روانی را القا می‌کند. کسی که می‌خنداند بیشتر از آنکه می‌خندد، اثر مفید خنده را بر بدن خود به جا می‌گذارد و آستانه تحمل خود را در برابر بروز خشم و عصبانیت بالا می‌برد. حتی اگر شما یک دقیقه بخندید، آن خنده می‌تواند گاهی تا 45 دقیقه باعث آرامش شما ‌شود و فشار روانی‌تان را کمتر کند. روانشناسان مثبت نگر خنده‌درمانی را به عنوان یکی از روش‌های درمانی مؤثر در برطرف کردن اختلالات رفتاری می‌دانند و حتی برخی تحقیقات نشان می‌دهد این روش در بیماران مبتلا به افسردگی تأثیر مثبت زیادی دارد.


در عین حال، لبخند روی لب اطرافیان موجب القای حس آرامش ما می‌شود و در کاهش استرس‌های روزمره‌مان مؤثر است. زود فهمیدن، حافظه قوی، قدرت استدلال و منطق بیشتر و سازگاری مطلوب اجتماعی از دیگر مزایای خندیدن است. اصولاً چهره خندان جذابیت را بیشتر می‌کند و از نظر علم روانشناسی افراد جذاب، تأثیرگذارترند. در مقابل، عبوس بودن به روابط اجتماعی لطمه می‌زند و استرس را به مخاطبان القا می‌کند.


افرادی که خیلی سخت می‌خندند معمولاً از نظر روانی افراد پرتنش و پر استرسی هستند و باید از مزایای خندیدن آگاه شوند، با دوستان و خانواده دور یک میز بنشینند و وقایع خنده‌دار برای هم بازگو کنند، فیلم‌ها یا تئاترهای خنده‌دار ببینند و... هر موقعیت بدی واقعاً آن طور که ما فکر می‌کنیم، نیست و می‌توانیم شکل خنده‌داری از آن را هم تعریف کنیم. با این روش می‌توانیم سختی‌ها را تحمل کنیم یا از آنها عبور کنیم و اجازه ندهیم استرس و خشم و عصبانیت بر ما غلبه کند. همه مردم جهان افراد خنده رو را دوست دارند. از آنها لذت می برند. این معجزه را جدی بگیرید.


ایران